Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματική την αύξηση της επιφάνειας με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.
Τα τελευταία χρόνια φωνάζουμε διαρκώς πως ο Νέος Οικοδομικός Νόμος και το χτίσιμο όλων αυτών των θηριωδών πολυκατοικιών που έχουν ξεφυτρώσει παντού ολόγυρά μας, δεν μπορεί να είναι σωστός, εφόσον ολοφάνερα υποβαθμίζει το περιβάλλον και τη ζωή των κατοίκων. Αυτό εξάλλου είναι ολοφάνερο και από το ψήφισμα της Βουλής να εξαιρεθούν από αυτόν το νόμο οι περιοχές της Φιλοθέης/Ψυχικού και η Εκάλη.
Τελικά ήρθε χθες το Συμβούλιο της Επικρατείας να μας δικαιώσει πανηγυρικά, εφόσον αποφάσισε να καταργηθεί
στην πράξη ο ΝΟΚ μετά την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία έκρινε ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις εκείνες, με τις οποίες δίνονταν διάφορα "μπόνους" στις δομήσιμες επιφάνειες της κάθε οικοδομής, υπερβαίνοντας τον εκάστοτε συντελεστή δόμησης. Συγκεκριμένα, κρίθηκε ως αντισυνταγματική η διάταξη που προσφέρει αύξηση της επιφάνειας, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.
Μέχρι τις αρχές του 2020, οι κατασκευαστές είχαν το δικαίωμα να επιλέξουν να εφαρμόσουν μόνο ένα από τα επιμέρους άρθρα που προσέδιδαν αύξηση της δομήσιμης επιφάνειας. Με τροπολογία όμως που ψηφίστηκε στο τέλος του 2019, επετράπη χωρίς περιορισμούς η συνδυαστική χρήση όλων των επιμέρους ευεργετικών διατάξεων, καταλήγοντας σε οικοδομές με αύξηση της επιφάνειας ακόμα και κατά 40% του επιτρεπτού ορίου με βάση τον συντελεστή δόμησης.
Το ΣτΕ έκρινε επίσης ως αντισυνταγματική τη μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και την εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.
Σύμφωνα με την απόφαση που θα δημοσιευτεί τον προσεχή Ιανουάριο, οι διατάξεις κρίθηκαν αντισυνταγματικές επειδή παρέχουν απευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, τη δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
Η απόφαση του ΣτΕ ακυρώνει ακόμα και την χρήση μεμονωμένων διατάξεων.
Τι θα γίνει τώρα;
Το ΣτΕ αποφάσισε παρ' όλ' αυτά ότι όσες οικοδομικές άδειες κάνουν χρήση των διατάξεων που κρίνονται αντισυνταγματικές, αλλά βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης (έχουν δηλαδή αποδεδειγμένα ξεκινήσει τις εργασίες πριν από την 11η Δεκεμβρίου), θα ολοκληρωθούν κανονικά και χωρίς εμπόδια.
Αντιθέτως, όσοι εργολάβοι είχαν μεν αιτηθεί την έκδοση οικοδομικής άδειας, ή είχαν ήδη τέτοια άδεια στα χέρια τους, αλλά δεν έχουν ακόμα προλάβει να προχωρήσουν σε έναρξη εργασιών, θα πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα μειωμένης δόμησης.
Όσον αφορά στις υποθέσεις αδειών και οικοδομών, εναντίον των οποίων έχουν υποβληθεί ήδη προσφυγές και οι υποθέσεις βρίσκονται στα δικαστήρια, επειδή τους τελευταίους μήνες οι δικαστές περίμεναν την απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, θα κρίνονται ως αντισυνταγματικές εφόσον προκύπτουν τέτοιες παραβάσεις.
Η κυβέρνηση επιμένει
Σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θ. Σκυλακάκη, τα μπόνους που καταργήθηκαν από το ΝΟΚ θα συμπεριληφθούν στο πλαίσιο του τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού, που βρίσκεται σε εξέλιξη, με αντίστοιχη νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης.
Σε δήλωσή του μάλιστα τόνισε ότι "η απόφαση του ΣτΕ αφορά κατά κύριο στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, ειδικά κίνητρα (bonus) σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες κ.λπ.
Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών".