Το τέλος ταφής απορριμμάτων ενσωματώνεται στα δημοτικά τέλη

Το «τέλος ταφής», βάσει τροπολογίας των υπουργείων Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Εθνικής Οικονομίας θα εισπράττεται πλέον απευθείας μέσω των δημοτικών τελών που καταβάλλουν οι δημότες στους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας μέσω των λογαριασμών.

Απεμπλέκονται οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) από την είσπραξή του, όπως είναι ο ΕΔΣΝΑ για την Αττική. Σύμφωνα με την τροπολογία, κατά 85% θα επιστρέφεται στους ΟΤΑ για έργα ανακύκλωσης, ενώ το 15% θα διατίθεται για έργα αποκατάστασης χωματερών. H νομοθετική διάταξη σχετικά με την ανταποδοτικότητα του τέλους ταφής απορριμμάτων προς την Αυτοδιοίκηση αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή τη Μεγάλη Πέμπτη 17 Απριλίου.

Η τροπολογία αλλάζει και το κλιμακωτό ύψος του «τέλους ταφής» ανά έτος, καθώς και ανά περιοχή. Ενώ η ισχύουσα νομοθεσία ορίζει «τέλος ταφής» σε 45 ευρώ/τόνο από 1η/1/2026, η τροπολογία προτείνει από την αρχή του νέου έτους:

● 35 ευρώ/τόνο για δήμους που εξυπηρετούνται από Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) που είναι ήδη σε λειτουργία,

● 37,5 ευρώ/τόνο για δήμους που πρόκειται να εξυπηρετηθούν από ΜΕΑ που είναι υπό κατασκευή και έχει κατακυρωθεί σε οριστικό ανάδοχο,

● 40 ευρώ/τόνο για δήμους που πρόκειται να εξυπηρετηθούν από ΜΕΑ που έχει λάβει έγκριση περιβαλλοντικών όρων,

● 42,5 ευρώ/τόνο για δήμους που πρόκειται να εξυπηρετηθούν από ΜΕΑ για την οποία απλά έχει δημοσιευθεί ο διαγωνισμός.

Παράλληλα, προβλέπεται η επιχορήγηση των δήμων της χώρας με επιπλέον 118 εκατ. ευρώ προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυξημένες λειτουργικές ανάγκες, ενώ ειδικά για τους δήμους της Αττικής προβλέπεται η επιχορήγηση του ΕΔΣΝΑ με 48,3 εκατ. ευρώ προκειμένου να αντιμετωπιστούν ληξιπρόθεσμες οφειλές.

Μια πρόσθετη πρόβλεψη για τους αττικούς δήμους αφορά τον συμψηφισμό οφειλών του ΕΔΣΝΑ προς τον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ύψους 34,7 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για χρήματα που καταβλήθηκαν από τους δήμους της Αττικής στον ΕΔΣΝΑ, αλλά δεν τα κατέβαλε ο ΕΔΣΝΑ στον ΕΟΑΝ. Μια υπόθεση που έχει αποτελέσει αντικείμενο έρευνας της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, όπως θυμίζει το υπουργείο Εσωτερικών, με σαφείς αιχμές προς τις διοικήσεις του Γιώργου Πατούλη.

Έκθεση αξιολόγησης της ρύθμισης

Η έκθεση αξιολόγησης της ρύθμισης που συνοδεύει την τροπολογία γράφει αναλυτικά:

Τροποποιείται το άρθρο 38 του ν. 4819/2021 (Α’ 129), περί του τέλους ταφής αποβλήτων. Ειδικότερα, ως προς τη διαδικασία απόδοσης, μειώνονται οι εμπλεκόμενοι φορείς για την είσπραξη και την απόδοση του τέλους ταφής, αφού πλέον δεν εμπλέκονται οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), παρά μόνο ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας ή ο φορέας διαχείρισης του Χώρου Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.) και ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ).

Ως προς τους υπόχρεους καταβολής, προβλέπονται πλέον και οι ιδιώτες όταν δεν εμπλέκονται στην επεξεργασία των αποβλήτων οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Ακόμη, συνδέεται το ύψος του τέλους ταφής με το στάδιο υλοποίησης των Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων, προκειμένου να ενισχυθούν τα ποσοστά ανακύκλωσης.

Εξειδικεύονται οι σκοποί που εξυπηρετούνται από την είσπραξη του τέλους ταφής, με σαφή στόχευση τη διάθεσή τους σε ποσοστό 85%, κατ’ ελάχιστον, για την υλοποίηση δράσεων από τους ΟΤΑ α’ βαθμού προς ενίσχυση της ανακύκλωσης, ενώ οι Φ.ο.Δ.Σ.Α. εισπράττουν μέρος του διαθέσιμου ποσού, εφόσον είναι δικαιούχοι, μόνο αν έχουν αξιολογηθεί θετικά από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.).

Το υπόλοιπο ποσοστό έως και 15% από τα εν λόγω ποσά διατίθεται για την αποκατάσταση των υφιστάμενων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (Χ.Α.Δ.Α.) και των Χώρων Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.).

Επιπλέον, οι ΟΤΑ. α’ βαθμού συμμετέχουν μέσω της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (Κ.Ε.Δ.Ε.) στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τα προγράμματα, στα οποία διατίθενται τα ποσά που προκύπτουν από το τέλος ταφής.

Τέλος, επιλύεται το ζήτημα των οφειλόμενων ποσών που είχαν εισπραχθεί, αλλά δεν είχαν αποδοθεί στον ΕΟ.ΑΝ., για το τέλος ταφής των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της Περιφέρειας Αττικής, το οποίο αντιστοιχεί στο εξάμηνο του 2023 και στο 2024, μέσω καταβολής τους από το Υπουργείο Εσωτερικών. ‘

Έτσι, επιδιώκονται η απλοποίηση της διαδικασίας είσπραξης και απόδοσης του τέλους ταφής, η διαβάθμιση του υπολογισμού του ύψους του τέλους ταφής και η αξιοποίηση των ποσών που συγκεντρώνονται για περιβαλλοντικούς σκοπούς και δράσεις ενίσχυσης της ανακύκλωσης.

Η αξιολογούμενη διάταξη αποσκοπεί στην ενίσχυση των Ο.Τ.Α. με πόρους ύψους 118.000.000 ευρώ για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών, και στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.).

Έκθεση Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους

Η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους γράφει:

Τροποποιείται- συμπληρώνεται το άρθρο 38 του ν.4819/2021 περί του τέλους ταφής και συγκεκριμένα:

α. Επαναπροσδιορίζονται οι υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής, στους οποίους περιλαμβάνονται, από την οριζόμενη ημερομηνία, και οι ιδιώτες για τα αστικά απόβλητα που προκύπτουν από τη δραστηριότητά τους και καταλήγουν απευθείας σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.Τ.). [Κατά τα ισχύοντα, υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) και οι Ο.Τ.Α. α’ βαθμού, τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους Ο.Τ.Α. και ασκούν τις αρμοδιότητες ΦοΔΣΑ].

β. Καθορίζεται εκ νέου, από την 1η Ιανουαρίου 2026, για τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού το τέλος ταφής για τις ποσότητες αποβλήτων που διατίθενται σε Χ.Υ.Τ. ανάλογα με τον βαθμό υλοποίησης των Μονάδων Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας Αποβλήτων Μ.Ε.Α.. αρμοδιότητας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔ.Σ.Α.) που προβλέπονται στα οικεία Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕ.Σ.Δ.Α.). κατά τα ειδικότερα οριζόμενα. Διαφοροποιείται το τέλος ταφής για τους λοιπούς Ο.Τ.Α. α’ βαθμού και για τους ιδιώτες.

Καθορίζονται:

- O τρόπος υπολογισμού του τέλους ταφής ανά έτος για τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού καθώς και ο επιμερισμός των πόρων που προέρχονται από το εν λόγω τέλος, με σκοπό τη διάθεσή τους για την ενίσχυση χωριστής συλλογής και ανακύκλωσης αστικών αποβλήτων και για την αποκατάσταση Χ.Υ.Τ. και υφισταμένων Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (Χ.Α.Δ.Α.).

- H διαδικασία απόδοσης σε μηνιαία βάση του οφειλόμενου ανά Ο.Τ.Α. α’ βαθμού ποσού σε ειδικό λογαριασμό του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.) που τηρείται για τον σκοπό αυτό, κατόπιν παρακράτησής του από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας, από τα έσοδα του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού του οικείου Ο.Τ.Α. α’ βαθμού. Για τους ιδιώτες που οδηγούν τα αστικά απόβλητα που προκύπτουν από τη δραστηριότητά τους σε Χ.Υ.Τ. καταβολή του οφειλόμενου τέλους ταφής γίνεται απευθείας στον φορέα που τον διαχειρίζεται, ο οποίος και αποδίδει τα εισπραττόμενα ποσά στον ειδικό λογαριασμό του Ε.Ο.ΑΝ.

- Ο τρόπος απόδοσης στον ειδικό λογαριασμό του Ε.Ο.ΑΝ. του οφειλόμενου τέλους ταφής που αντιστοιχεί στο β’ εξάμηνο του έτους 2023 και στο α’ εξάμηνο του έτους 2024. Ειδικά μέρος του οφειλόμενου τέλους των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της Περιφέρειας Αττικής για το ανωτέρω χρονικό διάστημα, καταβάλλεται στον Ε.Ο.ΑΝ. από το Υπουργείο Εσωτερικών, σε βάρος των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό του πιστώσεων για τους Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της Περιφέρειας Αττικής, κατόπιν ενίσχυσής του, από τον Κρατικό προϋπολογισμό. με το ποσό των 35.000.000 ευρώ, το οποίο μειώνει αναλογικά το οφειλόμενο ποσό των Ο.Τ.Α. α’ βαθμού της Περιφέρειας Αττικής.

δ. Καταβάλλεται από τον Ειδικό Διαβαθμιδικό Σύνδεσμο Νομού Αττικής (Ε.Δ.Σ.Ν.Α.). υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, το ποσό των 35.000.000 ευρώ, από τέλος ταφής του έτους 2022, το οποίο είχε εισπράξει από τους Ο.Τ.Α. α' βαθμού της Περιφέρειας Αττικής, χωρίς περαιτέρω οφειλή του Ε.Δ.Σ.Ν.Α. προς τον Ε.Ο.ΑΝ..

ε. Αυξάνεται κατά 118.000.000 ευρώ (από 3.841 δις ευρώ σε 3.959 δις ευρώ), το ανώτατο συνολικό ποσό που μεταβιβάζεται κατ' έτος από τον τακτικό προϋπολογισμό σε δήμους και Περιφέρειες, στο πλαίσιο των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.).

στ. Παρέχεται νομοθετική εξουσιοδότηση για την κατανομή σε δήμους ποσού ύψους 70.000.000 ευρώ από τους Κ.Α.Π..

ζ. Ενισχύεται, για το έτος 2025 ο προϋπολογισμός του Υπουργείου Εσωτερικών, με το ποσό των 48.324.096 ευρώ από πιστώσεις των Γενικών Κρατικών Δαπανών του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προκειμένου να αποδοθεί ισόποση επιχορήγηση στον Ε.Δ.Σ.Ν.Α. για την εξόφληση εκκρεμών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους. Στην περίπτωση που από την αντιπαραβολή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων για το οριζόμενο χρονικό διάστημα, προκύψει μείωση που υπολείπεται του ποσού της επιχορήγησης, το ποσό της διαφοράς επιστρέφεται και μεταφέρεται στον Λογαριασμό Οικονομικής Ενίσχυσης Ο.Τ.Α. του άρθρου 4β του ν.4111/2013.