Ρεκόρ δεκαετίας στην χρήση κοκαΐνης φαίνεται να σημειώθηκε την χρονιά της Πανδημίας, ενώ τον Μάρτιο του 2021 διπλασιάστηκε η χρήση αντικαταθλιπτικών, σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2019.
Αυτό δείχνουν κάποια από τα στοιχεία που κατ’ αποκλειστικότητα παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια των ΔΙΑΛΟΓΩΝ του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος που πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 21 Απριλίου με θέμα «Χρήση Ουσιών: Μια Πανδημία μέσα στην Πανδημία».
Κοκαΐνη
Συγκεκριμένα, η χρήση κοκαΐνης έχει φτάσει να είναι 3 φορές μεγαλύτερη από την αρχή της πανδημίας, ενώ το 2020 φαίνεται να είναι η χρονιά με την μεγαλύτερη χρήση κοκαΐνης εδώ και μια δεκαετία. Αναλυτικότερα, τον Μάρτιο του 2019 η κατανάλωση κοκαΐνης ήταν 482 γρ. την ημέρα, ενώ στο πρώτο lockdown τον Μάρτιο του 2020, φτάσαμε σε διπλασιασμό (804 γρ/ημέρα) και στο δεύτερο lockdown τον Νοέμβριο του 2020 σε τετραπλασιασμό, δηλαδή 1837 γρ. ημερησίως. Η αύξηση όμως συνεχίστηκε φτάνοντας τον Μάρτιο του 2021, σε χρήση 2.396 γρ. ημερησίως!
Τα στοιχεία αυτά παρουσίασε για πρώτη φορά και ανέλυσε στη διάρκεια του webcast των ΔΙΑΛΟΓΩΝ του ΙΣΝ, ο καθηγητής Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ, Νίκος Θωμαΐδης, ο άνθρωπος που τα συγκεντρώνει και τα καταγράφει μέσω της ανάλυσης των Λυμάτων Λεκανοπεδίου Αττικής στο Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Την κοινωνική διάσταση και ερμηνεία των στοιχείων έκανε επίσης κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Κοινωνιολόγος και Υπεύθυνος Τομέα Έρευνας του ΚΕΘΕΑ, Γεράσιμος Παπαναστασάτος.
Ηρεμιστικά και αντικαταθλιπτικά
Κατακόρυφη αύξηση όμως σημειώνει και η χρήση ηρεμιστικών και αντικαταθλιπτικών. Πιο συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2021 σημειώθηκε το υψηλότερο ποσοστό κατανάλωσης σε σχέση με πριν την πανδημία, τόσο σε πολύ γνωστά ηρεμιστικά (με συστατικά όπως οι ουσίες Οξαζεπάμη και Αλπραζολάμη) όσο και στα αντικαταθλιπτικά φάρμακα.
«Σε αυτή την υγειονομική κρίση που ζούμε, ένας πόλος είναι η δημόσια υγεία που αφορά στη νόσο Covid-19 και ένας δεύτερος πόλος είναι η ψυχική υγεία η οποία έχει ουσιαστικά επιδεινωθεί όλο αυτό το έτος» σχολίασε ο Νίκος Θωμαΐδης παρουσιάζοντας τα στοιχεία που οπτικοποιήθηκαν και αναλύθηκαν στη διάρκεια της συζήτησης των ΔΙΑΛΟΓΩΝ, μέσω γραφημάτων που ετοίμασε η ομάδα του iMEdD Lab.
«Ο όρος ‘ναρκωτικά’, ο οποίος έχει επικρατήσει στην αγοραία διάστασή του, αποτελεί έναν μη δόκιμο όρο», ανέφερε ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος στην αρχική του τοποθέτηση ξεκαθαρίζοντας ποιες είναι οι λεγόμενες ψυχότροπες ουσίες. «Στην πραγματικότητα οι ψυχοδραστικές ουσίες έχουν την ικανότητα να παρεμβαίνουν και να αλλοιώνουν την εγκεφαλική λειτουργία. Με την έννοια αυτή, δεν είναι μόνο ναρκωτικές ουσίες. Υπάρχουν διεγερτικές, κατασταλτικές, αναλγητικές, παραισθησιογόνες και υπνωτικές ουσίες. Κάθε μία από αυτές τις κατηγορίες έχει εντελώς διαφορετική επίδραση».
Διεθνές πρόβλημα
Στη διάρκεια της συζήτησης προβλήθηκε επίσης μια μαγνητοσκοπημένη συνέντευξη με τον Fred Muench, πρώην χρήστη ηρωίνης και Κλινικό Ψυχολόγο και Πρόεδρο του οργανισμού ‘Partnership to End Addiction’ στην Νέα Υόρκη, ο οποίος αναφέρθηκε στην διεθνή διάσταση του προβλήματος: «Παρατηρούμε ότι, είτε έχει κάποιος πρόβλημα είτε όχι, οι πωλήσεις του αλκοόλ έχουν εκτοξευτεί, σε ολόκληρο τον κόσμο. Βλέπουμε, επίσης, αύξηση στα συνταγογραφούμενα. Μιλάμε για αντικαταθλιπτικά, αλλά και αγχολυτικά και ηρεμιστικά. Υπήρξε άνοδος 30%, ειδικά στην αρχή της πανδημίας. Αυξήθηκε η χρήση συνθετικών ουσιών, άρα και οι υπερβολικές δόσεις στις ΗΠΑ αλλά και η χρήση μεθαμφεταμίνης, επειδή φτιάχνεται σε τροχόσπιτα στη μέση του πουθενά».
«Δεν είναι ηθικό το ζήτημα της χρήσης ουσιών. Δεν είναι παραβατικό ή μη παραβατικό. Έχει να κάνει με μια προσωπική επιλογή που κάποιος θα κάνει, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πάντα η ανάπτυξη της προβληματικής χρήσης αποτελεί επιλογή», δήλωσε ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος αναφερόμενος στους ανθρώπους που κάνουν χρήση ουσιών αλλά και στο θέμα των χρηστών χρήστες της διπλανής πόρτας – ένα θέμα συνήθως ταμπού για την κοινωνία.
Σχολιάζοντας την έννοια της αβεβαιότητας με την οποία είναι εξοικειωμένοι οι φυσικοί επιστήμονες και τον αντίκτυπο που έχει στην καθημερινότητά του, ο Νίκος Θωμαΐδης ανέφερε: «Αν συνειδητοποιήσουμε ότι σε οποιαδήποτε κρίση κάνουμε, υπάρχει αβεβαιότητα, θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε οποιαδήποτε κατάσταση με έναν άλλο τρόπο. Η ζωή η ίδια εμπεριέχει αβεβαιότητα, και αν αυτό μπορούσαμε να το διδάξουμε στα παιδιά και τους ανθρώπους ως δυτική κοινωνία, ίσως να είχαμε λύσει το πρόβλημα των εξαρτήσεων αλλά και πάρα πολλά άλλα προβλήματα».
Νέα, αδημοσίευτα στοιχεία που δείχνουν την συνεχόμενη αύξηση χρήσης ναρκωτικών ουσιών το τελευταίο τρίμηνο, παρουσιάστηκαν στο webcast των ΔΙΑΛΟΓΩΝ του Ιδρύματος.